Senegal , resmî adıyla Senegal Cumhuriyeti Senegal Nehri’nin güneyinde ve Batı Afrika’da yer alan bir ülkedir. Batıda Atlas Okyanusu 531 km, kuzeyde Moritanya 813 km, doğuda Mali 419 km, güneyde ise Gine 330 km ve Gine-Bissau 338 km sınırı bulunan Senegal’in toplam sınır uzunluğu Atlas Okyanusu dahil 3171 km’dir Yeşil Burun Adaları Senegal kıyılarının 560 km ötesindedir. Gambiya bu ülkenin 300 km içerisine kadar ilerleyen bir anklav halindedir.
Ülkenin başkenti Dakar’dır. Dakar, ülkenin ve Afrika kıtasının en batısında bulunan CapVert yarım adasında kurulmuştur. Atlantik Okyanusu’na 531 km kıyısı bulunan Senegal’de tarihte çeşitli sömürge kolonileri kurulmuştur. Dakar’ın 300 metre açıklarında bulunan Gorée Adası 19. yüzyılda köle ticareti için kullanılmaktayken günümüzde ise bir turizm merkezi olarak tüm dünyaya köle ticaretinin dehşetini göstermek için kullanılmaktadır.
Senegal, Fransa’dan bağımsızlığını 4 Nisan 1960 tarihinde kazanmıştır.
Senegal Cumhuriyeti Tarihçesi
Bölge genelinde bulunan arkeolojik bulgular, Senegal’de tarih öncesi çağlarda da yerleşim olduğunu göstermektedir. Senegal’in bilinen ilk sakinleri Takruriler’dir. 11. yüzyılda ise Müslümanlığı kabul etmişlerdir. Portekizlilerin 15. yüzyılda Senegal Nehri kıyılarında kolonileri vardı ve ilk Fransız yerleşimi 1659 yılında St Louis’de yapıldı. Ülkenin kuzey batısında bulunan St Louis kenti Fransız Batı Afrika Sömürge Kolonisinin başkentiydi, 1902 yılında ise başkent Dakar’a taşındı.
İngilizler çeşitli zamanlarda Senegal’e sömürge amacıyla saldırdı; fakat 1840 yılında Fransa Senegal’i işgal etti. 1895 yılında Fransız Batı Afrika Kolonisinin bir parçası haline getirdi. Senegal 1946 yılında Fransız Batı Afrika Kolonisinin diğer parçaları ile birlikte Fransa’nın deniz aşırı topraklarından birisi oldu.
4 Nisan 1959 tarihinde Senegal ile Fransız Sudanı “Mali Federasyonu” adı altında birleştirildi ve bu oluşum 20 Haziran 1960 tarihinde Fransa’dan tamamen bağımsızlığını kazandı. Bağımsızlık sonrası 20 Ağustos 1960 tarihinde Senegal’in birlikten ayrılması ile birlik dağıldı.
Yani, Stratejik olarak önemli bir yerde olan Senegal, 4 Nisan 1960’ta Fransa ile yetki devri anlaşması imzalayarak Fransa’dan bağımsızlığını kazanmasıyla birlikte Afrika siyasetinde önemli bir rol oynadı. %90’ı siyah ve Müslüman bir millet olarak İslam-Afrika dünyası arasında diplomatik ve kültürel bir köprü olmuştur.
Bağımsızlıktan Sonra Senagal
Bağımsızlığını kazandıktan sonra Senegal, Fransa’nın nüfuzu altında demokratik hayatına girdi ve Léopold Sédar Senghor ilk Devlet Başkanı oldu ve 1963 yılında bir ihtilal teşebbüsü atlatıldı 1963 ile 1970 arası Başbakanlık makamı kaldırıldı ve 1981 yılında gönüllü olarak emekliliğine kadar Senghor, ülkenin siyasi hayatı üzerinde çok önemli bir rol oynadı. Senghor’dan sonra Devlet Başkanı Abdou Diouf oldu ve 1983 ile 1991 arası Başbakanlık makamı 2. kez kaldırıldı.
Abdou Diouf, 1981 ve 2000 yılları arasında Devlet Başkanlığı yaptı. Diouf, daha geniş alanlarda siyasi katılımı sağladı ve ekonomide devlet katılımını azaltmaya çalıştı, diğer gelişmekte olan ülkelerle ilişkilerini güçlendirdi. Zaman zaman iç siyaset üzerinde sıkıntılar yaşadı; sokakta şiddet, sınır gerginliği ve Casamance güney bölgesinde şiddetli ayrılıkçı hareketler oldu. Yine de, demokraside kararlılığını sürdürdü ve insan haklarını güçlendirdi. Diouf, Cumhurbaşkanı olarak dört dönem görev yaptı.
1999 yılında uluslararası gözlemcilerin özgür ve adil gördüğü bir seçimde muhalefet lideri Abdoulaye Wade, Diouf’u mağlup etti. Senegal, bir siyasi partiden diğerine barışçıl bir geçiş yaşadı. 30 Aralık 2004 günü Cumhurbaşkanı Abdoulaye Wade, Casamance bölgesindeki ayrılıkçı grup ile bir barış antlaşması imzalamak istediğini duyurdu. Ancak uygulama aşamasına bir türlü geçilemedi. 2005 yılında müzakerelere hız verildi ve hâlen bir sonuca ulaşılamadı.
Senegal Ekonomisi
Senegal’de ekili alanların önemli bir bölümü yer fıstığına ayrılmıştır. Bundan başka darı, pirinç, pamuk ve şekerkamışı yetiştirilir. Bol miktarda balık avlanır. Ama En gelişmiş sanayileri yer fıstığı yağı işleme ve balık konserveciliğidir.
1973 yılında Senegal ve diğer Batı Afrika ülkeleri Batı Afrika Ülkeleri Ekonomik Topluluğunu (ECOWAS) oluşturdu. Petrol ve Senegal’in en büyük ihraç ürünü olan yer fıstığının fiyatlarının yükselmesi sebebiyle 1970’li yıllarda ekonomide kötü dalgalanmalara sebep oldu. Bundan dolayı Senegal turizm ve balıkçılık gibi yeni endüstrilere yönelmek zorunda kaldı.
Ülke için en önemli döviz getirici kalemler arasında turizm sektörü sayılabilir. Ama 1970’li yıllarda başlayan süreç önemli bir döviz getirici kalem olmuştur. Dakar, Thiès ve Ziguinchor turizmde hareketliliğin yaşandığı bölgelerdir. Gelen turistlerin çoğunluğu Avrupalı, yarıdan fazlası ise Fransız’dır.
Senagal Cografyası
Güneydoğusu dışında, Senegal Cumhuriyeti oldukça düz ve alçak bir ülkedir. Ama İklimi çok sıcaktır ve Kuzeyde sakız ağacı ve mimoza, Senegal Irmağı vadisinde de arap zamkı çıkarılan akasya ağaçları yetişir. Orta kesimi çöl gibi kumluk bir alandır. Güneyi ise tropik bitki örtüsüyle kaplıdır. Ülkede yaşayan yabancıl hayvanlar arasında en önemlileri maymun, antilop, aslan ve sırtlandır. Akarsularda timsah, suaygırı, kaplumbağa bulunur.
Senegal’in başkenti Dakar’daki pembe göl bakteriler hariç hiçbir canlının yaşayamayacağı kadar tuzludur.
Senegal Nufüs Bilgileri
Yaş Grubu | 0-14 | 15-64 | 65 Üstü | Toplam |
Kadın | 3.369.258 | 4.477.256 | 283.178 | 8.129.692 |
Erkek | 3.456.834 | 4.061.602 | 206.231 | 7.724.668 |
Toplam | 6.826.163 | 8.538.801 | 489.396 | 15.854.360 |
Senegal Cumhuriyeti ‘ nin nüfus olarak büyüme oranı yüzde 2,94 tür. Doğum oranı yılda 1000 kişi başına 37,94 doğum,1.000 kişi başına 8,57 ölüm olarak tahmin edilmiştir. Nüfusunun %45’i 15-64 yaşları arasında, %52’si 14 yaşından küçük ve sadece %3’ü 65 yaşın üzerinde olarak tahmin edilmektedir.
Dünya Bankasının 2000 yılında yayınladığı raporda her yıl 125.000 Senegalli’nin iş gücüne katılması beklenmektedir. Bununla beraber çok azının iş bulabildiği gösterilmiştir. Bundan dolayı işsizlik ülkenin kalkınma çabalarına önemli bir engel oluşturmaktadır. Bu nedenle Senegal hükûmetinin nüfus kontrol politikaları Senegalli kadınların doğum oranı sınırlamak için tasarlanmış ve benimsemiştir.
Senegal Halkının Dini ve Dili
Birçok Afrika ülkesinde olduğu gibi, Senegal halkının etnik kökeni de çeşitlilik göstermektedir. Bu nedenle Senegal nüfusunu oluşturan birçok etnik grup vardır. Bunlar %43,3’ü Wolof-Serer, %23,8 Pular, %14,7 Jola, %3 Mandinka, %1,1 Soninke ve %1 Avrupalıdır. Birkaç küçük etnik grup da nüfusun kalan %9,4’ünü oluşturur. Ülkenin %92’si Müslüman, %2’si ise Hristiyandır, yerli dinler ise geri kalan %6’yı oluşturmaktadır.
Ülkenin resmî dili Fransızcadır. Fakat birçok kişi Wolof, Pulaar, Jola veya Mandinka gibi yerli dilleri de konuşmaktadır.